مروری بر سازوکار حذف محصولات دارویی و مراقبت شخصی (PPCPs) از آب و پساب با پرتوهای یونیزان

با رشد جمعیت، مصرف محصولات دارویی و مراقبت‌ شخصی (PPCPs) افزایش یافته است. PPCPsها شامل گروه متنوعی از دارو‌های مورد استفاده در دامپزشکی، فعالیت‌های کشاورزی، بهداشت و سلامت انسان مانند مسکن‌ها، آنتی‌بیوتیک‌ها، هورمون‌ها و غیره می‌شود. به‌دلیل عدم توانایی فرآیندهای تصفیه فیزیکی مانند نانوفیلتراسیون و اسمز معکوس و زیستی مثل لجن فعال در تجزیه PPCPsها، این نوع آلاینده‌ها وارد رودخانه‌ها، دریاچه‌ها، آب زیرزمینی و حتی ذخایر آب آشامیدنی می‌شوند. با گسترش فن‌آوری‌های نوین، پرتوهای یون‌ساز برای تخریب PPCPsها در محیط‌های آبی پیشنهاد شده است. پرتوهای یون‌ساز برای حذف و معدنی کردن طیف گسترده‌ای از PPCPsها مؤثر بوده و کارایی حذف و معدنی کردن بیش از 50 درصد ترکیباتی مانند اسید کلوفیبریک، متوپرولول، اسید دیفنلیک، پاراستامول، اسید استیل سالیسیلیک، استووانیلون، کتوپروفن، ایبوپروفن، دیکلوفناک، سولفامتوکسازول و کلرامفنیکل دارد. در حذف PPCPsها با پرتوهای یون‌ساز، شناسایی محصولات حدواسط و نهایی برای یافتن سازوکارهای حذف آنها، بهینه کردن کارایی حذف و آگاهی از پایداری و سمیت مواد اصلی و محصولات فرعی تولید شده ضروری است. به‌دلیل گسترش مصرف خودسرانه انواع داروها، آنتی‌بیوتیک‌ها و لوازم آرایشی و بهداشتی از یک طرف و استفاده سیستم لجن فعال برای تصفیه زیستی از در اکثر تصفیه‌خانه‌های فاضلاب و عدم توانایی این سیستم در حذف آلاینده‌های نوظهور مانند PPCPsها از سوی دیگر، پسآب‌های تولید شده در تصفیه‌خانه‌های ایران ممکن است حاوی غلظت قابل‌توجهی از PPCPs باشند. لذا، تحقیقات ملی برای بررسی حذف PPCPs یا دیگر آلاینده‌های آلی با پرتوهای یون‌ساز در مطالعات آینده مورد نیاز می‌باشد.